Zamojskie Forum Akwarystyczne

rabbit

1. Jak posługiwać się kalkulatorem do suchych soli

Pobiermy kalkulator jeśli jeszcze go nie mamy:
http://www.aquazamosc.fora.pl/sprzet,38/programy-na-pc-przydatne-w-akwarystyce,656.html

Po otwarciu widzimy pierwszą stronę z legendą:
[link widoczny dla zalogowanych]

Na dole strony mamy zakładki arkuszy opisanych w legendzie. Klikamy na kolejny z nich czyli "Podstawowe":
[link widoczny dla zalogowanych]

Na początek interesuje nas punkt pierwszy tej strony czyli "Kalkulator do tworzenia typowego nawozu na podstawie zadanych dawek tygodniowych". W kalkulatorze tym uwzględniono jedynie makroelementy [bez wapnia]. Wygląda to tak:
[link widoczny dla zalogowanych]

Zaznaczyłem tam 3 punkty.
W punkcie pierwszym, w niebieskie pola [jasny błękit dla dziewczyn Very Happy

] wstawiamy kolejno od góry:
a) litraż akwarium, w którym nawozy będą używane. Może być brutto, może być netto, większego błędu nie będzie, chyba, że ktoś leje wodę do połowy.
b) pojemność pojemnika w którym będziemy rozrabiać nasz nawóz w ml
c) dawkę nawozu jaką będziemy codziennie serwować do naszego akwarium

W punkcie drugim podajemy wartości tygodniowych dawek nawozów w mg/l czy też w uproszczeniu ppm, jak kto woli. To jakie wartości będą odpowiednie dla naszego akwarium opiszę w dalszej części posta.

W punkcie trzecim nie wstawiamy nic. Tutaj pokażą nam się, wyliczone przez program, dawki suchych soli w gramach jakie należy odważyć, wsypać do naszego pojemniczka [którego pojemność wcześniej podaliśmy] i uzupełnić wodą destylowaną czy RO.

Nawóz makro już gotowy ale co może nam się przytrafić podczas liczenia [na co zwrócić uwagę].
Załóżmy, tak jak w przykładzie powyżej [zaznaczony pkt1], że mamy 100l akwarium. Będziemy do niego przygotowywać nawóz dzięki któremu chcielibyśmy osiągnąć tygodniowe dawki potasu na poziomie 20ppm. Mamy 100ml pojemniczek z dozownikiem, który podaje nam dokładnie 1ml płynu po naciśnięciu. Jesteśmy leniwi i chcielibyśmy naciskać na dozownik tylko raz dziennie. Wstawiamy znane nam wartości czyli w pkt1 od góry 100, 100, 1 [100l akwarium, 100ml butelka, 1ml jedno naciśnięcie dozownika], w pkt2, w niebieskim polu przy napisie Potas, K+ wstawiamy 20 [czyli 20ppm potasu tygodniowo]. Wszystko wstawiliśmy tak jak chcieliśmy. Program pokazał nam ile gram mamy odważyć ale tuż za tabelką wysmarował pięknie na czerwono napis "nie rozpuści się".

[link widoczny dla zalogowanych]

Co to znaczy? Dokładnie to, że taka ilość soli potasu jaką mamy odważyć [63,7g w naszym przykładzie] nie rozpuści się w tych 100ml wody. Co wtedy należy zrobić? Można zmniejszyć tygodniową dawkę nawozu [ te nasze 20ppm] ale nie o to nam chodzi, bo my chcemy dokładnie tyle. W takim przypadku należy zwiększyć dawkę dzienną czyli nasz 1ml [ jedno naciśnięcie dozownika]. W polu "codzienna dawka nawozu do wody" z pkt1 wstawiamu po kolei wartości wyższe niż 1, czyli 2,3,4,itd za każdym razem po wstawieniu wciskamy enter i zerkamy czy nasz czerwony napis "nie rozpuści się" znikł. Zatrzymujemy się przy wartości, przy której ten napis zniknie. Dla naszego przykładu to będzie 7, czyli codzienna dawka nawozu potasowego, w tym przypadku będzie wynosiła 7ml [7 naciśnięć dozownika]. Zmieni się też ilość soli, którą mamy rozpuścić dla uzyskania tygodniowej dawki 20ppm. Dla naszego przykładu będzie to 9,1g K2SO4.

Podsumowując, z pomocą tego kalkulatora możemy stwożyć nawóz makroelementowy składający się z maksymalnie czterech makroelementów: potas, azot,fosfor,magnez. Możemy skomponować nawóz z dowolnie wybranych spośród tych czterech składników lub też każdy z nich stwożyć oddzielnie. Należy pamiętać o tym, że w soli azotu KNO3 mamy zawartą już pewną część potasu. To samo tyczy się soli fosforu KH2PO4. Kalkulator uwzględnia te zależności i przy liczeniu wszystkich tych soli sam się wszystkim zajmie. Jeśli będziemy liczyć każdą sól z osobna to musimy uwzględnić te zależności w swoich wyliczeniach.

Kolejną częścią arkusza "Podstawowe" jest "Kalkulator do obliczania dawek dodawanych przez nawozy"
[link widoczny dla zalogowanych]

Co ciekawego możemy wyliczyć za jego pomocą i czego możemy się dowiedzieć?
[link widoczny dla zalogowanych]

W zaznaczonych pozycjach pierwszej i szóstej znajdziemy informację o zalecanych tygodniowych stężeniach nawozów ujętych w widełkach, których dla dobra własnego akwarium nie powinniśmy przekraczać.
W pozycji drugiej wstawiamy litraż swojego akwarium.
Teraz dla przykładu sprawdzimy dzienne dawki nawozu, który stwożyliśmy w części pierwszej. Mamy podawać 7ml dziennie naszego nawozu i tą informację wprowadzamy w punkcie 3 w pozycji makro. W pozycji 4 wpisujemy ile soli wyliczył nam poprzedni kalkulator. Użyliśmy 9,10g K2SO4 i taką też ilość wstawiamy.
Po wstawieniu tych danych w pozycji 7 dostaniemy wyliczone dawki dzienne oraz tygodniowe. Sprawdzamy, czy nie przekroczyliśmy tygodniowych widełek z pozycji 1.
Jak widać na załączonym przykładzie wszystko jest w normie. Tak samo postępujecie dla swoich wyliczeń.

Kolejną możliwością tej części kalkulatora jest wyliczenie nawozu mikroelementowego.
Do stworzenia nawozu mikroelementowego użyję dla przykładu nawozu MikroPlus marki Intermag. Moje przykładowe akwarium ma 100l, co zaznaczyłem w punkcie 2. W punkcie 3, pozycja "Mikro z Mikro Plus Intermagu" wstawiam 1, co oznacza, że chcę dodawać codziennie 1ml nawozu mikroelementowego. Mikro plus ma to do siebie, że dla potrzeb akwarystyki roślinnej ma za mało żelaza w składzie. Dlatego wyliczając dawkę nie będziemy go brali pod uwagę. W punkcie trzecim mamy takie pozycje jak; Koncentrat Mikro Plus, Woda i Razem. W pozycji razem wstawiamy pojemność pojemnika w którym zmieszamy nasz nawóz. Ja użyję dla przykładu butelki o pojemności 100ml. Teraz zajmijmy się pozostałymi dwiema pozycjami. Ich suma musi być równa pozycji "Razem", np 50+50, 20+80, 1+99 itd. dla naszego przykładu. Musimy ustawić takie wartości w tych dwóch pozycjach by w punkcie 6 w pozycji "Mangan, Mn" nie przekroczyć zalecanej dawki tygodniowej, czyli 0,05. Po kilku próbach dla swojego przykładu ustaliłem 7ml koncentratu i 93ml wody :
[link widoczny dla zalogowanych]
Po ustaleniu stężenia manganu sprawdzamy czy nie przekroczyliśmy tygodniowych dawek. Dla naszego przykładu, jak na screenie powyżej, widać, że żaden z pozostałych pierwiastków nie przekroczy dawek tygodniowych. Należy tutaj zwrócić uwagę na żelazo, które jest w dawce minimalnej i przydało by się je podnieść. Można to zrobić za pomocą dodatkowego, zchelatowanego związku żelaza. Jak to zrobić?

[link widoczny dla zalogowanych]

W punkcie 3 w pozycji "Mikro z chelatów/innych" wstawiamy 1. Co będzie oznaczało, że nawozu żelazowego będziemy dodawać 1ml dziennie, tak jak pozostałe mikro. W pozycji 10 "Uzupełnić wodą do" wstawiamy 100ml, tak jak przy ogólnym nawozie mikro. Takie wartości pozwolą nam na zmieszanie sproszkowanego chelatu żelaza ze stworzonym wcześniej nawozem mikroelementowym, dzięki czemu uzupełnimy niskie wartości Fe do niezbędnych 0,4ppm. Lepiej jednak taki dodatkowy nawóz żelaza wymieszać w osobnym dozowniku, dlaczego tak, napiszę w dalszej części. Wracając do naszych wyliczeń żelaza w punkcie 9 w pozycji 13% Zawierający Fe wstawiamy taką wartość w gramach by w pozycji 8, w punkcie Żelazo, Fe [dawka tygodniowa], 7 dawek wartość wyniosła około 0,4 [mg/l]. Dla naszego przykładu jest to 3,20g co daje nam tygodniowe dawki żelaza na poziomie 0,41ppm.

Policzyliśmy już ile i czego mamy odważyć by stwożyć nawozy mikro i makro dla naszego akwarium.

Warto też przejrzeć pozostałe zeszyty kalkulatora bo znajdziemy tam naprawdę ciekawe pozycje, które w znacznym stopniu ułatwią nam prowadzenie akwarium.

2. Co kupić

Do odważania naszych soli będzie potrzebna waga jubilerska z dokładnością do co najmniej 0,1g.
Taka waga kosztuje nie więcej niż 20PLN i dostać ją można na znanym portalu aukcyjnym lub też w sklepach stacjonarnych.

Suche sole jakie nas interesują to:
Azot-azotan potasu-KNO3
Potas-siarczan potasu-K2SO4
Fosfor-diwodorofosforan potasu-KH2PO4
Magnez-siarczan magnezu-MgSO47H2O

Żelazo- 13%chelat żelaza
płynny nawóz Mikro Plus z Intermagu

3. Ile czego czyli kwestia proporcji

Prawidłowy stosunek wapnia[Ca] do magnezu[Mg] powinien wynosić 4:1.
Kolejnym bardzo ważnym parametrem wody jest zawartość azotu[N], fosforu[P] i potasu [K]. Pierwiastki te podobnie jak wapń i magnez należą do grupy makroelementów i w przeważającym stopniu decydują o kondycji naszych roślin. Ich właściwe proporcje to na każde 10 części azotu przypadająca jedna część fosforu i 20 części potasu. W skrócie; w przypadku nadmiaru azotu [pow.40ppm] możemy spodziewać się zatrucia ryb. Ilość nieprzekraczająca 40ppm, ale będąca w nadmiarze w porównaniu do pozostałych pierwiastków powoduje ich blokowanie. W przypadku niedoboru obserwujemy głównie postępujące karłowacenie roślin. W przypadku bardzo niskich wartości groźba pojawienia się cyjanobakterii. Nadmiar fosforu w stosunku do pozostałych prowadzi do zakwitu glonów [głównie nitkowatych]. Jego niedobór hamuje procesy fotosyntezy [brak "bąblowania" w sprzyjających warunkach]. Niedobór potasu prowadzi do chlorozy i nekrozy [żółknięcie i obumieranie liści, dziury w liściach]. Jego nadmiar powoduje blokowanie wchłaniania pozostałych makroelementów, co za tym idzie, objawy ich niedoborów, pomimo prawidłowych zawartości w wodzie.
Znając stosunek Ca : Mg=4:1 i N : P : K=10:1:20 szukałem powiązania między nimi. Większość źródeł niejasno podaje, że stosunek potasu do magnezu najlepiej sprawdza się w granicach 3:1. Zatem po przeliczeniu wszystkiego na całości wychodzi;
N : P : K : Mg : Ca =
30 : 3 : 60 : 20 : 80
Czyli na każde 3 części fosforu powinno przypadać 30 części azotu, 60 części potasu, 20 części magnezu i 60 części wapnia.
Wiedząc, że woda RO, którą potraktowałem mineralizatorem, zawiera 25ppm Ca, wyliczam z podanej proporcji pozostałe składniki;
Przelicznik; 80/25=3.2
Mg 20/3.2=6.25ppm
K 60/3.2=18.75ppm
P 3/3.2=0.9375ppm
N 30/3.2=9.375ppm
Zakładając pewne granice tolerancji, dla uproszczenia sobie zadania mogę przyjąć, że prawidłowe wartości poszczególnych składników w mojej wodzie powinny wynosić;
Ca=25ppm
Mg=6ppm
K=20ppm
P=1ppm
N=10ppm
Idąc dalej za ciosem, możemy znaleźć informacje o równowadze pomiędzy makroelementami i mikroelementami. Interesujące nas mikroelementy to m.in. żelazo, mangan, miedź, cynk, bor, molibden i kobalt. Prawidłowe zależności pomiędzy nimi to;
Co : Mo : B : Zn : Cu : Mn : Fe=
1 : 2 : 50 : 100 : 50 : 250 : 2000
Stosunek pomiędzy potasem a żelazem powinien wynosić 45:1, z czego wyliczamy pełną proporcję;
Co : Mo : B : Zn : Cu : Mn : Fe : N : P : K : Mg : Ca =
1 : 2 : 50 : 100 : 50 : 250 : 2000 : 45000 : 4500 : 90000 : 30000 : 120000
Korzystając z tych zależności, możemy obliczyć prawidłowe ilości mikroelementów w naszej wodzie. Dla mojego przykładu wynoszą one odpowiednio:
Co=0.0002ppm
Mo=0.0004ppm
B=0.01ppm
Zn=0.02ppm
Cu=0.01ppm
Mn=0.05ppm
Fe=0.417ppm

Skoro już znamy idealne wartości wszystkich niezbędnych do życia roślinom pierwiastków to warto to przedyskutować z tym co wyliczyliśmy i z tym co mamy faktycznie w akwarium.
Mamy do wyboru trzy ścieżki.

Pierwsza z nich to metoda EI [Estimative Index] czyli przybliżonego wskaźnika. Metoda ta zakłada dozowanie maksymalnie możliwych dawek pierwiastków w ciągu tygodnia
bez ich kontrolowania testami akwarystycznymi. Po tygodniu następuje wyzerowanie skumulowanych, nie spożytych przez rośliny pierwiastków poprzez podmianę min 50% wody w zbiorniku. W takim przypadku wiemy np. że mamy dużą masę roślinną i jest ona w stanie pochłonąć np 30ppm azotu tygodniowo. Jeśli wiemy już ile azotu chcemy dodać tygodniowo, to z wyżej wymienionych proporcji wyliczamy wartość ppm pozostałych pierwiastków. Następnie z pomocą kalkulatora wyliczamy ile czego odważyć i zmieszać. Wbrew obiegowej opinii że w metodzie EI sypiemy wszystkiego możliwie dużo należy policzyć stosowne proporcje bo nic nam po sporej ilości potasu, który zblokujemy ogromną ilością magnezu np.
Dokładniejszy opis tej metody został umieszczony na naszym forum pod tym adresem:
http://www.aquazamosc.fora.pl/rosliny,4/opis-nawozenia-roslin-metoda-ei,612.html
Nie należy zapominać, że przy tej metodzie równie ważnymi składnikami co duża ilość nawozów jest duża ilość światła [min 0,6 W/l] i duża ilość dwutlenku węgla [CO2]. Bez tego jedyny przyrost jakiego możemy się spodziewać to przyrost glonów. Metoda EI nadaje się tylko i wyłącznie do zbiorników HT.

Druga metoda nie ma swojej nazwy i nie jest nigdzie szerzej opisywana, chociaż stosuje ją duża liczba akwarystów. Dlaczego ta metoda nie doczekała się nawet swojej nazwy? Bo ludzie są leniwi i łatwiej wykorzystać coś gotowego [metoda 3] lub pójść po najmniejszej linii oporu [metoda 1]. Proponowane nawożenie uwzględnia składniki mineralne i pierwiastki już zawarte w wodzie do podmian. Wymaga badania parametrów wody i umiejętności obserwacji procesów zachodzących w akwarium ale można ją stosować do każdego typu zbiornika. Metoda ta zakłada uśrednione wartości składników mineralnych i pierwiastków dozowanych do słupa wody z uwzględnieniem już istniejących. Zakładając, że mamy jałową wodę, nie zawierającą żadnych pierwiastków i minerałów, możemy przyjąć wartości podane wyżej, czyli:
Ca=25ppm
Mg=6ppm
K=20ppm
P=1ppm
N=10ppm
Co=0.0002ppm
Mo=0.0004ppm
B=0.01ppm
Zn=0.02ppm
Cu=0.01ppm
Mn=0.05ppm
Fe=0.417ppm
Dla takich wartości wyliczamy ile czego zmieszać w kalkulatorze i po sprawie...do pierwszej podmiany. Przed podmianą należy zmierzyć co się da [min NO3 i Fe], sprawdzić ile nawozu zostało w wodzie nie spożytkowane przez rośliny,wprowadzić korektę w wyliczeniach nawozów, wymieszać ponownie skorygowane dawki nawozów. Wcale nie musimy mieszać nowych nawozów, wystarczy po odpowiednim przeliczeniu dodać wyliczone dawki wody do już wymieszanych nawozów tak by zmienić odpowiednio ich stężenie. To samo powtarzamy przy kolejnych podmianach. Zazwyczaj wystarczą 2 - 3 podmiany wody z wyliczeniami by ustalić stałą dawkę nawozów dla swojego akwarium. Woda w akwarium nie jest jałowa i dawki nawozów należy wyliczać tak by tylko uzupełniać brakujące nawozy. Większość z nas stosuje odstaną wodę kranową której parametry możemy znaleść na stronie wodociągów. Dla Zamościa: [link widoczny dla zalogowanych]
Stosując taką wodę należy uwzględnić już istniejące wartości w wyliczanym nawozie tak aby je tylko uzupełnić. Pierwiastki, których nie jesteśmy w stanie zbadać dozujemy wedle własnego doświadczenia zaczynając od 75-80% wyliczonej, potrzebnej wartości. W metodzie tej należy korygować ilość nawozów bazując na zachowaniu roślin. Zachowanie takie, zależne od niedoborów lub nadmiarów, zostało opisane na naszym forum w tym poście:
http://www.aquazamosc.fora.pl/rosliny,4/objawy-niedoborow-mikro-i-makroelementow,718.html
Dla potrzeb tej metody w zupełności wystarczą podmiany wody na poziomie 20-30%, a nawet mniejsze jeśli upewnimy się za pomocą testów i obserwacji roślin i ryb, że nie dochodzi do niebezpiecznej kumulacji związków. Często w przypadku wody kranowej po kilku badaniach okazuje się, że brakuje nam jedynie potasu i żelaza. Pozostałe pierwiastki w wystarczających ilościach zawarte są w wodzie do podmian i w przypadku mikroelementów dostarczane są wraz z pokarmem i potem w drodze metabolizmu zwierząt. Akwaria takie zazwyczaj wyposażone są minimalną ilość światła i obsadzone roślinnością zdolną egzystować w takich warunkach:
http://www.aquazamosc.fora.pl/rosliny,4/rosliny-latwe-w-uprawie,112.html

Trzecia metoda to zakup gotowych nawozów dostępnych na rynku i użytkowanie ich zgodnie z zaleceniami producenta. Producenci bardzo rzadko podają skład swoich nawozów co uniemożliwia prawidłowe wyliczenie rzeczywistych dawek miareczkowanego nawozu. Najczęściej nawozy takie zawierają minimalne [dolne granice widełek ] zalecane dawki tygodniowe lub też dużo poniżej tych dawek. Dzięki temu producenci mają pewność że ich nawozy "nie nabroją" i nikt nie będzie miał pretensji. Zdaża się że niektóre z nich działają wyłącznie jako placebo na naszą wyobraźnię - im bardziej rozpoznawalna [markowa] firma tym lepiej rosną rośliny. Kalkulator Zulixa, którego uczyliśmy się użytkować w punkcie pierwszym, umożliwia poznanie składu sporej części markowych nawozów. Znając ich skład możemy "wyprodukować" własną wersję znanego nawozu a przede wszystkim możemy dokładniej określić dozowanie takiego nawozu, uwzględniając warunki naszego zbiornika.

Kopiowanie i rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione.
cdn

rabbit

Temat wyczerpany w 75%. W miarę możliwości będę uzupełniał. Tutaj proszę zadawać pytania odnośnie wszystkiego co tyczy nawożenia oprócz próśb na wyliczenie nawozów. Do tych zakładajcie inne tematy lub piszcie na PW. Postaram się pomóc w miarę możliwości.

Klusek

Bardzo fajny i potrzebny temat tylko sporo tego i aby jakoś to ogarnąć zostawiam sobie na oddzielny wieczór Smile

Ja bardzo dziękuję i daję +
[link widoczny dla zalogowanych]

Glon

Ode mnie też pochwałka.

Hans Kloss

I ja też pochwaliłem.

Glon

I kilka pytań-

Czyli według tego kalkulatora i takich wyliczeń, trzeba dawkować nawozy 7x/tydzień?
Czyli rano MAKRO, a wieczorem MIKRO?
Oczywiście 7-go dnia podmianka 50%?
Jeśli KH2PO4 mieszamy osobno, jak wyliczyć jego dawkę?

rabbit

jogo

Jedno mnie ciagle zastanawia,czy nawoz obliczamy dla objetosci akwarium netto czy brutto,tak samo i podmianki % netto czy brutto.

rabbit · Wysłany: Nie 18:32, 01 Mar 2015 Temat postu:

Jak masz małe akwarium to różnica między brutto a netto będzie sięgała 2-3%. Przy dużym akwarium różnica może sięgnąć nawet 15%. Przy małym akwarium błąd w obliczeniach będzie pomijalny, przy większym zauważalny. Jeśli masz pewność co do rzeczywistej ilości wody w twoim zbiorniku to tego się trzymaj.

rabbit

Wszystkie foto wstawki poprawiłem, jak coś pomyliłem to śmiało piszcie.